شاتره
شاتره
شاتره با نام علمی Fumaria officinalis یک گونه از سرده شاتریان و از تیره شقایقیان می باشد. این گیاه؛ علفی، یکساله با ساقهای شکننده کوتاه و شاخه دار است که دارای گل های نامنظم و برگ های بریده است که این برگ ها بوی دود داده و نیز دارای طعم تلخی هستند. در ایران این گیاه اغلب در دامنههای زاگرس و نیز در دشت های بیجار کردستان، اقلید فارس و کوهسرخ خراسان رضوی یافت می شود. به شاتره در زبانه عامله بقلة الملك، شاهترج و پیت پاپارا می گویند.
شاتره و ترکیبات تهیه شده از آن سرشار از مواد آنتی اکسیدان بوده که از مهم ترین خواص ها آن، محافظت از کبد است. همچنین برای درمان اگزما و بیماری های دیگر پوستی به کار می روند. نکته جالب در مورد گیاه شاتره این است که استفاده از آن در فصل تابستان نیز امکان پذیر بوده و می تواند به سلامت بدن کمک بسیاری کند.
ترکیبات طبیعی گیاه شاتره و محصولات آن
قسمت بالایی گیاه شاتره حاوی حدود یک درصد آلکالوئید طبیعی است و اکثر این الکالوئیدها از مشتقات بنزیل ایزوکنیولین هستند و مهم ترین این آلکالوئیدها شامل، فومارین فوماری لین و سیناکتین می باشند. از دیگر ترکیبات طبیعی موجود در شاتره می توان به فلاوونوئیدها، اسیدهای گیاهی به ویژه اسید فوماریک و موسیلاژ اشاره کرد.
خواص گیاه دارویی شاتره
گیاه شاهتره که از نظر حکمای طب سنتی، مرکبالقوی است یعنی در حرارت، معتدل و خیلی خشک است و برخی آن را گرم و خشک دانسته اند که دارای خواص بی شماری از جمله خواص زیر است
- درمان نیش زنبور
- مدرن سنگ ادراری و التهاب پروستات
- مفید برای آفت لثه
- تقویت کننده معده
- برطرف کننده خارش
- بازکننده گرفتگی طحال و کبد
- رفع کننده تهوع و استفراغ
خواص عرق شاتره
- ضد حساسیت
- تصفیه کننده خون
- صفرا بر
- اشتها آور
- معرق
- رفع بیماری های پوستی
- ادرار آور
- ضد زردی
- تقویت لثه و جلوگیری از خونریزی آن
- هضم کننده غذا
ترکیبات ارگانیک و مختلف گیاه شاتره
- آب شاتره: آب تازه شاتره برای درمانی بعضی از بیماری ها مانند یرقان به همراه شکر یا تمر هندی بسیار مفید است.
- مخلوط شاتره: مخلوط کردن شاتره که یک مخلوط کاملا طبیعی است را با برگ گردو برای درمان بواسیر استفاده می کنند.
- ضماد شاتره: استعمال مخلوط شاتره وحنا جهت درمان خارج ها
- دمنوش: از قسمت های خشک شده مانند برگ یا ساقه گیاه شاتره می توان به عنوان دمنوش در سه وعده استفاده کرد.
- عرق شاتره
- شربت : آب شاتره را به همراه شکر یا هلیله زرد برای تصفیه خون استفاده می کنند.
طریقه مصرف عرق شاتره: قبل از هر وعده غذا مقداری از عرق شاتره را در نصف استکان آب ریخته و میل کنید.
موارد منع مصرف: طول دوران بارداری و شیردهی اطلاعات متناقضی وجود دارد و بهتر است در این دوران همچون عرق بید از شاتره و عرقیجان آن نیز استفاده نشود.
عوارض جانبی گیاه شاتره و ترکیبات آن
- استفاده زیاد از این گیاه میتواند سمی باشد و ممکن است سبب اسهال شدید، گرفتگی عضلات و تنگی نفس در مصرف کننده شود.
- . افراط در استفاده از گیاه شاتره و ترکیبات آن، سبب فلج عضلات صاف و دستگاه تنفس میشود.
- استفاده بیش از حد از این گیاه برای ریه مضر است و بهتر است همراه با کاسنی که مصلح آن می باشد، استفاده شود تا از این زیان آن جلوگیری به عمل آید.